Sbwnjwyr

Yr wythnos hon, gwnaeth Cymdeithas Feddygol Prydain ei datganiad cliriaf a’r un fwyaf amserol hyd yn hyn ar fater argyfwng alcoholiaeth ym Mhrydain: "Yn yr hinsawdd economaidd bresennol, ni allwn fforddio parhau i wario miloedd ar filoedd o bunnau ar glirio ôl-effeithiau problem alcohol y dylai’r llywodraeth ddelio â hi gyda mwy o bwyslais ar fesurau ataliol." Mewn ffaith, mae’r pwysau y mae alcoholiaeth mas yn ei roi ar y GIG yn anghynaladwy ac mae’n gwthio ein hysbytai i dorbwynt ac mae’r sefydliad meddygol yn gwybod hyn yn dda. Mae’r llywodraeth yn gwybod hynny hefyd, fel y diwydiant alcohol - y mwyaf pwerus o’r ddwy lobi a’r un yr oedd y llywodraeth yn dewis ei gefnogi. Yr wythnos hon, roedd y BMA yn galw unwaith eto am leiafswm pris ar alcohol, strategaeth a brofwyd fel un i ostwng y nifer o gleifion cysylltiedig ag alcohol sy’n cael eu derbyn i ysbytai yn yr Alban ac ‘yn ymosod ar arferion marchnata anghyfrifol’. (Pan ystyrir bod alcohol, fel arfer, ar frig y mynegai sy’n achosi fwyaf o niwed, yn achosi miliwn o ymosodiadau bob blwyddyn, yn gysylltiedig â’r mwyafrif o achosion o gam-drin ac esgeuluso plant ac sy’n gweld pumed ran o bedwar deg rywbeth yn cael eu derbyn i wardiau argyfwng bob blwyddyn, nid yw’n rhy ddadleuol i awgrymu bod yr holl arferion marchnata’n anghyfrifol). Y rheswm dros bryder y BMA oedd yr ystadegau brawychus a ryddhawyd ac a oedd yn dangos epidemig o ddibyniaeth mewn pobl rhwng 40-50 oed; mae yfwyr pyliau’n rhoi baich o ryw £22 miliwn y flwyddyn ar y GIG ond mae yfwyr cartref yn eu 40au yn mynychu ysbytai mor aml fel eu bod yn draenio £670 miliwn o’r coffrau cyhoeddus. Mae meddwl am bethau yn nhermau ariannol, wrth gwrs, yn ddadlennol ac mae’n ddefnyddiol wrth roi awgrym i ni o raddfa’r broblem (un sy’n 30 gwaith y maint) ond ni ddylem adael i’r gost hon ein pellhau oddi wrth y bobl hynny ynghanol y drasiedi hon. Mae canran fwyaf dioddefwyr y diwydiant alcohol yn dlawd, bron i 40 y cant o deuluoedd incwm isel ac mae’r mwyafrif yn ymddangos fel yfwyr cartref, sy’n gallu mwynhau eu dibyniaeth i ffwrdd oddi wrth heriau sefyllfaoedd cymdeithasol. Yn y cyfnod hwn o lymder, pan mae nawdd i lyfrgelloedd, canolfannau chwaraeon a bysiau’n cael eu torri, yn rhyfedd iawn, mae’r diwydiant alcohol fel petai’n cael ei eithrio o fesurau tynhau o’r fath ac mae ganddo un system ariannu anferth gan y trethdalwyr i gynorthwyo ei waith; y GIG. Mae’r mwyafrif o fusnesau sy’n creu cynnyrch gwastraff niweidiol er mwyn elw neu sy’n llygru, yn gorfod glanhau’r llanastr neu’n gorfod talu’r trethi gwyrdd i dalu am eu heffaith ar yr amgylchedd, ond nid y diwydiant alcohol. Cost y gollyngiad olew Deepwater Horizon oedd 11 bywyd a thua $50bn i BP. Pa bris y miloedd o fywydau sy’n cael eu colli bob blwyddyn ym Mhrydain oherwydd cam-drin alcohol? Mae’r diwydiant alcohol yn preifateiddio’r elw o’u gweithgareddau ac yn cymdeithasu’r gost i’r gweddill ohonom ei thalu, yn ariannol ac yn ysbrydol. Petai’r diwydiant alcohol yn gorfod talu ei ffordd am unwaith a chyfrannu at y niwed mae’n ei achosi, byddai’n methu - mae hyn yn arwydd bod costau alcohol yn llawer mwy na’r budd a geir i fusnesau preifat neu i gymdeithas.